ÇOCUKLARA İLAÇ İÇİRMENİN KOLAY YOLLARI
Bazı çocuklar ilaç içmeyi sevmezler ve sonuna kadar da bu konuda mücadele ederler. Oysa hastalığının iyi olması adına doktorun vermiş olduğu ilacı içmek zorundadır. Bu konuyla ilgili vereceğim bilgilerden faydalanabileceğinizi düşünüyorum.
Çocuklara İlaç İçirirken Dikkat
Edilmesi Gerekenler: Çocuğunuz
ilaç içerken en az 45 derece açılı oturuyor ya da ayakta duruyor olmalı.
Böylelikle tıkanma-öksürme olasılığı azalır. İlacı ağzının yan tarafından
verin. Ağzının tam ortasından verirseniz öğürme refleksini başlatmış olursunuz.
Tablet halinde olanları dilinin gerisine koyun, yoksa tükürülme olasılığı
artar. İlacın tadı kötüyse saklamaya çalışın. Elma püresi, yoğurt, muhallebi, reçel
kullanabilirsiniz. İlacı meyve suyu, hazır mama (süt şeklinde) ya da sütle
karıştırmak aslında etkin olmaz; çünkü ilacın büyük bir kısmı bu sıvıyı içerken
biberon ya da bardakta kalacaktır. Sıvıyla karıştırmanız gerekirse az sıvı
kullanın böylelikle ilacın tümü çocuğun sindirim sistemine ulaşsın. Kaşık
kullanırsanız ölçülü olanlarını kullanın. Yemek takımınızdaki kaşıklarınızı
kullanmayın. İlacı çocuğa asla “Şeker” diye adlandırmayın. İlaç olduğunu söyleyin
ki çocuğun aklında tehlikeli bir karışıklık olmasın. Küçük çocuklardan kendi
ilacını almasını istemeyin. İlacını alırken mutlaka yanında bulunun. Pazarlık
etmeyin ya da vaatte bulunmayın. Çocuk ilacını içmesinin şart olduğunu;
pazarlık konusu olamayacağını bilmeli. Hangi kap ya da kaşıkla içeceğine ve
neyin eşliğinde içeceğine seçim hakkı verseniz de bu seçim ilacı içip-içmemek
konusunda olmamalı. İlacını almak istemeyen çocuğu cezalandırmayın. Tutarlı ve
ikna edici şekilde yaklaşımınızı sürdürün. Ve çocuğunuz ilacını içince, kocaman
bir kucaklamayla ve övgüyle onu ve kendinizi kutlamayı unutmayın.
Bebeklere İlaç İçirirken Dikkat Edilmesi Gerekenler:0-1 yaş arası bebeğinizi
45 derecelik açıyla tutun, elleri aşağıda ve başı destekli olsun. Plastik bir
şırınga ya da damlayla ya da bir biberon memesi aracılığıyla ağzının yan
tarafından, dilinin gerisine doğru ilacı damlatın. Yanak boşluğuna
boşaltırsanız ilk fırsatta tükürür. İlacı bebeğin boğazına da boşaltmayın;
çünkü boğulabilir. İlacın peşinden süt, meyve suyuya da su verin.
1-4 yaş arası ilacın acılığını şu yöntemlerle hafifletebilirsiniz. İlacı
soğutun ya da vermeden önce çocuğunuza buz ya da buzlu yalamalıklardan verin.
İlacın peşinden de sevdiği bir içeceği içirtin. Soğuk tat dokularını da bir
süreliğine çalışmaz hale getireceğinden ilacın tadı öğürtmez.. Çocuğunuzun bu
konuda fikirlerini dinlemeyi ihmal etmeyin. Gerekli iş birliğini bu şekilde
elde edemezseniz son çare olarak zorla içirmek kalıyor. O zaman da eğer
mümkünse bir yetişkin “ayı-kucağı” denilen tarzda çocuğu sağlamca tutun.
Çocuğun kolları aşağıda ve başı 45 derecelik açıyla dururken, plastik ilaç
şırıngasıyla vermeyi deneyin. Eğer yalnız başınaysanız çocuğu bir battaniyeye
kundaklarcasına sarın (kolları aşağıda) ve başını 45 derecelik açıyla tutup
verin. Çocuğu ilacı aldığı için övmeyi unutmayın. Ama gelecek sefere yine
ilacını almazsa yine zora başvuracağınızı da söylemeyi unutmayın. Bir daha ki
sefere ilacı vermeden kendi rızasıyla mı yoksa zorla mı içmek istediği seçeneğini
verin. Kesinlikle “İlaç içmeme seçeneği”
olmadığını bilsin.
Okul Yaşındaki Çocuklar İçin İlaç İçirme Yöntemleri: Bu çağdaki çocuklar
ilacın gerçek amacını anlayabilir. Sizin gözleminizde kendisi içebilip kontrolü
eline alabilir. Eğer ilacını almakta isteksizse yapacağınız bir ilaç takviminin
üzerine çıkartmalar yapıştırmak gibi yöntemlerle isteklendirebilirsiniz. Genelde
çocuklar dört yaşında ilaç yutmaya başlayabilirler. Yine de bu işin becerisine
ancak 7- 8 yaşlarında ulaşırlar. Bunun alıştırmasını yapabilmek için çocuğunuza
yumuşak küçük gıda parçaları yutturmaya başlayabilirsiniz. Sonra da örneğin
küçücük buz parçaları gibi sert şeyler yutmasını isteyebilirsiniz.
İLAÇ UYGULAMA KONUSUNDA PRATİK BİLGİLER
1. Lokal ilaç uygulamasından önce ve sonra uygulamayı yapan kişi ellerini yıkamalıdır.
2. Göze ilaç damlatılması için (konjonktival uygulama) hastanın yukarı doğru bakması
istenir ve alt göz kapağı aşağı çekilerek kese oluşturup ilaç buraya damlatılır.
3. Eğer göze birden fazla çeşit damla uygulanacaksa, sonraki damlayı uygulamadan önce
en az 5 dakika beklenmelidir.
4. Göz damlaları gözde yanma hissine neden olabilir, ancak bu birkaç dakikadan uzun
sürmemelidir. Daha uzun sürerse doktora başvurulmalıdır.
5. Çocuklara göz damlası uygulamak için çocuk kafasını düz tutacak şekilde yatırılıp,
gözleri kapalı iken ilaç gözün köşesine damlatılır. Zorla çocuğun gözünün açılmaya
çalışılması gereksizdir.
6. Kulak damlası uygulanacaksa ilaç avuç içinde birkaç dakika tutularak ısıtılmalıdır.
Aksi takdirde soğuk bir damlanın özellikle de iltihaplı kulak zarına uygulanması
çok ağrılı olacaktır.
7. Kulak damlasının zara kadar ulaşabilmesi için ilaç uygulanırken kulak kepçesinin
yetişkinlerde yukarı, çocuklarda dışa doğru çekilmesi gerekir.
8. Göz damlalarına benzer şekilde kulak damlaları da birkaç dakikadan daha uzun süre
yanma veya kaşıntıya neden olmamalıdır. Böyle bir durumda hastaya doktora başvurması söylenmelidir.
9. Burnuna ilaç solüsyonu damlatılan kişinin sırtüstü (yastıksız) yatması, başını iyice
geriye doğru ve biraz da damlatma yapılan tarafa doğru eğmesi gerekir. Damlatmadan
sonra birkaç dakika bu durumu muhafaza etmelidir. Sonra gerekirse diğer burun
deliğine aynı şekilde ilaç damlatılır.
10. Damlatılan ilacın burun mukozası ile yeterince temas edebilmesi için ilaç
uygulamadan önce burun temizlenmelidir.
11. Buruna damlatılan ilacın tüm sinus ağızlarına ulaşması isteniyorsa, ilaç uygulandıktan
sonra baş dizlerin arasına gelecek şekilde hızla öne eğilmeli ve birkaç saniye bu
pozisyonda kalınmalıdır.
12. Aerosol kullanılmadan önce mutlaka çalkalanmalıdır.
13. İnhalasyonla ilaç uygulandıktan sonra, ağız içinde kalan moleküllerin buradan
sistemik dolaşıma emilmesini engellemek için hastanın ağzını ılık suyla çalkalaması
tavsiye edilmelidir.
14.Fitil uygularken hastaya açıklama yapılmalıdır. Fitiller oda sıcaklığında katı olup, vücut sıcaklığında eriyen ilaçlardır. Esasen buzdolabında tutulması tavsiye edilir. Ancak uygulamadan önce eğer çok yumuşaksa, kağıdını açmadan soğutularak (buzdolabına koyarak veya akan soğuk suyun altına tutarak) sertleştirilmesi gereklidir.
15.Uygulamadan sonra birkaç dakika yatar pozisyonda kalınmalıdır.
16. Rektal ve vajinal ilaç uygulamada el temizliğine özellikle dikkat edilmelidir.
İLAÇ UYGULAMALARINDA 5 DOĞRU İLKESİ
İlaç verilmesinde hemşirenin en önemli sorumluluklarından biri de ilaç hatalarının meydana
gelmesini önlemektir.
Doğru İlaç : Etiketi okunamayan veya olmayan ilaç kullanılmamalı eczaneye geri gönderilmelidir.
1. İlacı yerinden almadan önce,
2. İlacı kaşığa koymadan önce,
3. Şişeyi yerine koymadan önce,
4. Eğer ilaç bittiyse, atmadan önce olmak üzere dört kez okunmalıdır.
Doğru Hasta: Doğru ilacın doğru hastaya verildiğinden emin olmak için ilacı vermeden önce hastanın kimliği kontrol edilmelidir
Doğru Doz
1. Verilecek doz doğru olarak ölçülmelidir. Mililitreler (cm3) için cam mezür, damlalar
için damlalıklar kullanılmalıdır.
2. Dozajın, veriliş yoluna uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Doğru Yol/Doğru Teknik: Hemşire, ilacın doğru yol ve doğru teknikle verilip verilmediğine dikkat etmelidir.
Doğru Zaman: İlaçlar belirlenen zamanda verilmeli ve ilacın alımı hastaya bırakılmamalıdır.
İLAÇLARIN SAKLANMA KOŞULLARI
İlaçların Son Kullanma Tarihi: İlacın kalitesini belli bir tarihe kadar güvence altına alınması. Ülke koşullarına göre üretici firma bazen hızlandırılmış deneylerle (yüksek ısı ve nem) bazen de uzun süreli denemelerle bu tarihi belirler. Bazı ilaçların bu uzun süreli deneyler sonunda son kullanma tarihlerinde uzaklaşma söz konusu olabilir. İlaçların son kullanım tarihlerinin genellikle üretimden itibaren 2 yıldır. İlaçların çoğu buzdolabında saklanmaz, içlerinde buzdolabında saklanması gerekenler var, saklanmaması gerekenler var. İlaçlar, 15-25 derece arasında oda sıcaklığında saklanmalıdır. Ağrı kesiciler, özellikle çocuklar için kullanılan ateş düşürücü şuruplar, toz biçiminde ve su ile sulandırılmayan antibiyotikler ve bunun gibi ilaçlar ağızları tam olarak kapatıldıktan sonra güneş görmeyen serin bir yerde ve kutusunda saklanmalıdır. Bu koşullarda saklanan ilaçların tedavi bittikten sonra atılmaması gerekir. Çünkü, saklama koşullarına yerine getirilmiş ve görünümünde değişiklik olmamış bu tip ilaçlar, son kullanma tarihine kadar kullanılabilir.
Kullanımdan önce sulandırılan toz şeklindeki ilaçlarla enjeksiyon için
hazırlanmış ürünlerin, göz damlalarının, üstünde ışıktan bozulabileceği
belirtildiği halde kutusunda saklanmamış ilaçların kesinlikle tedavi bittikten
sonra kullanılmaması gerekir.
Aslında en doğrusu ilacın prospektüsünün dikkatlice okunması ve saklama koşullarının kutu üzerine elle kaydelmesi olabilir.