Çocuk İle Çocuk Olmamak

                                                              ÇOCUK İLE ÇOCUK OLMAMAK

Gelişim basamaklarında çocukların karşılaştığı davranış değişiklikleri, problem çözebilme becerileri ebeveynlerin desteği ile çözülebilecek durumlardır. Çocuklar gelişim dönemlerine göre farklı tutumlar, davranışlar ve tepkiler geliştirebilirler. Bu tepkiler çocuğun istediğini hedefe ulaşmasını sağlayan, duygusal isteklerini ifade etme şekli gibi farklılıklar gösterebilir. Çocuklara davranış sınırlarını çizmek ve kurallara uyum çerçevesinde davranış öğrenimi sağlamak  gelişimin ilk adımıdır. Çocuğun dürtülerini ve isteklerini kontrol edebilmesi açısından oldukça önemlidir.

Çocuğun isteklerinin anında gerçekleşmeyeceğini  öğrenebilmesi, çocuğun yaşamının ilerleyen zamanlarında ki hayat başarısını ve ilişkilerini olumlu anlamda etkileyecektir. İsteklerinin gerçekleşmesi için çaba harcayan ve erteleyebilme becerisine sahip olan çocuklar sosyal açıdan daha başarılı olurlar. Çocuğa “hayır” kelimesini kullanır iken davranışın neden olmaması gerektiğini sebepleri kısa ve net şekilde açıklanmalıdır. Yetişkin olarak kendi cevap ve tutumlarımızda çocuğu aynaladığımızı fark  etmemiz oldukça önemlidir. Yaşamımızın belli alanlarında bizler de içimizdeki çocuğun inatçı tavrını karşı tarafa yansıtıyor olabiliriz.

0-6 yaş arası dönemde çocuklar istek ve ihtiyaçlarını ilk dönemlerde duygusal jest ve mimikler ile ( ağlama, yüksek ses ile bağırma, atma) gibi refleksler ile gösterir iken 3-6 yaş aralığında daha çok sözel ifadeler ile belirtirler. Bu dönemlerde çocukların istenmeyen davranışlarına tepkisi- davranışı yapma sebebi  ebeveynin tutumuna verilen tepkidir.

Çocuğun istenmeyen davranışına tepki  kararlı ve sakin bir tutum ile söndürülebilir. Önemli olan ebeveynlerin istikrarlı- kararlı ve tutarlı olmasıdır. Çocuğa istenmeyen davranışının tanımı açık olmalı, sınırlarının ölçütleri belirli olması gerekir. Ayrıca hedeflenen davranışın ne olduğu açık ve net olmalıdır. Çocuğa ses yükseltme, bağırma, öfke ile verilen ani tepkiler davranışı o zaman içinde söndürse de davranış tekrarlayabilir. Ebeveyn öfkesini bu yol ile aktardığında suçluluk duygusu yoğun olup suçluluğunu gidermek için tutarsız hareket ederek istediğini çocuğa verebilir.

Uzun ve karmaşık bir dil ile anlatılan sebepler çocuğun kafasını karıştırabilir. Ebeveynlerin yani hem annenin hem babanın ya da çocuğun yanında bulunan bakım veren kişinin tutarlılığı ve istikrarlılığı davranış değişiminin olumlu yönde hızlandıracaktır. Çocuklar yetişkinlerin verdiği tepkileri gözlemleyerek istedikleri olması için farklı tutumdaki ebeveyne- bakıcıya yönelebilirler.

Ebeveynin tolerans azlığı, ebeveyn tutumunun tutarsızlığı , katı disiplin yöntemi uygulanıp uygulanmadığı, sınır koymada ki davranış biçimi de çocuğu etkilemektedir. Bu maddelerin incelenerek sakin- kararlı – istikrarlı şekilde tutum değişimine gitmesi hem çocuk- ebeveyn arasındaki ilişkiyi destekler hem problem çözümünü güvenli ve sağlıklı bir şekilde ilerletir.

                                                                                                                              Uzm.Psk.Duygu ALMAZ