Depremin Çocuklar Üzerindeki Travmatik Etkileri

Ülkemizin en etkili deprem kuşaklarının üzerinde yer aldığı en temel gerçeklerden biridir. Bu gerçek ile birlikte ülkemiz bu zamana kadar bir çok deprem yaşamıştır. Bu depremlerin bir kısmı etkisini sadece hissettirmiş olup bir kısmı ise yıkıcı zararlar vermiştir. Bu depremlerde ne yazık ki binlerce çocuk evsiz ve ailesiz kalmıştır. Bu depremler sonrasında çocuklara en temel ihtiyaçlarından biri olan bir yuva temini her zaman sağlanmıştır. Fakat çocuklar maddi anlamda kayıp yaşarken bir yandan da psikolojik olarak bu dönemde çok fazla yıpranmaktadırlar. Çocuklar depremden yetişkinlere göre daha fazla etkilenirler. Kendi Dünyalarında bir arayışına girerler ve korktukları şeyi bulamazlar. Bu yüzden sürekli şok halinde olabilirler.

Deprem şoku; Özellikle okul öncesi ve ilkokul çocuklarında bir deprem olayı sonrasında; çocuğun yaşadığı korkular, çocuğun gelişimindeki gerileyen davranışlar ve bazı psikolojik problemlerdir. Her çocukta deprem şoku olur mu? Deprem olayı başından geçen her çocuğun deprem şokunu yaşayacağı düşünülmemelidir. Deprem felâketini çok normal atlatan çocuklar olabileceği gibi, bu felâketten az etkilenen veya çok etkilenen çocuklar da olabilir. Çocuğun etkilenme düzeyi, onun yaşına, gelişimine ve ailesi ile olan ilişkilerine bağlıdır.

Depremden etkilenme sadece o yerde bulunmak ve depremi yaşamakla ilişkili olmayabilir. Bazen başka yerde olan deprem ve bu deprem hakkında duyulan ve görülen şeyler çocukları etkileyebilir ve onlarda korkuya sebep olabilir.

Bu durumlarda olabildiğince çocuğunuza durumu anlatmak, neden ve nasıl olduğunu açıklamak, onu bilgilendirmek ve olayları çok büyütmeden kısa ve öz bir şekilde anlatmanız süreci anlamlandırmalarına yardımcı olacaktır. “Nasıl kışın yağmur yağıyor bazen gök gürüldüyor ve şimşek çakıyor. Deprem de bir o kadar doğal bir durum. Her zaman olmasa da arada olabilecek bir şey.” Tarzında açıklamalar yapabilirsiniz. Ayrıca çocuğunuzun duygularını anladığınızı belirtmeniz de oldukça önemlidir. “Korktun biliyorum, ben de şaşırdım ama artık güvendeyiz ve ben senin yanındayım merak etme.” gibi açıklamalarla sizin onu anladığınızı ve saygı duyduğunuzu anlayacaktır.

Bazı çocuklarda deprem sonrasında ya da depremde yaşanılan kayıplar ile ilgili duyduğu ya da gördüğü şeyler sonrasında belli başlı davranışlar gözlemleyebiliriz. Bunlar: ani davranış değişiklikleri, huzursuzluk, ağlamalar, uykusuzluk, beslenme sorunları, yalnız başına uyuyamama, alt ıslatma, tırnak yeme, sebepsiz karın ağrıları, mide bulantıları, korkular, okula gitmek istememe gibi türlü davranışlar görülebilir. Bu gibi durumlarla karşılaştığınız da çocuğunuzu rencide etmeden ona bu durum hakkında yardım edebileceğinizi söyleyebilirsiniz. Öncelikle size ne hissettiğini anlatmasını isteyebilir ardından birlikte oyun oynayabilir veya resim çizebilirsiniz. Her aşamada çocuğunuzu gözlemlemeniz oldukça önemlidir. Çünkü iç dünyasıyla ilgili bilgileri çocuğunuz bu gibi yollarla dışa vurur. Eğer çocuğunuz çok kaygılıysa, durumdan dolayı travmatize olduğunu düşünüyorsanız en kısa zamanda bir uzmandan destek almanızı öneririm.