0-6 Yaş Genel Gelişim Özellikleri

          Doğum öncesi dönem ile başlayan gelişim süreci yaşam boyu devam eder. Bebeğin dünyaya geldikten sonra 0-7 ay arasında ebeveyn ile gerçekleştirdiği bağlanma özelliği, fiziksel ve sosyal gelişiminde anne ile kurduğu sağlıklı bağlanma ilk çocukluk döneminin en önemli gelişim sürecidir. Ayrılma endişesi ve güven duygusunun gelişimi açısından da önemlidir. Bu dönemde bebekler; 16-18 saat uyku süresine sahiptir. Örneğin; oyuncağa ulaşmak için battaniyeyi çekmesi, battaniye altında kalan oyuncağın tekrar geri gelebileceği düşüncesi çocukta “ nesne devamlılığı ve refleks dönemi” kazanımlarıdır. Dil gelişimi ve fiziksel büyüme bu süreçte oldukça hızlıdır. Heceleme dönemi 3-12 ay arası; ilk kelimeler 15-18 aylar arasında oluşmaktadır.

         2-4yaş döneminde büyüme ilk yaşlara oranla daha yavaştır.  2 yaş itibari ile çocuk ebeveynine duyduğu güven sayesinde özgürlük ve bağımsızlık duygularını yoğun bir şekilde yaşar. Bu dönemde ben  merkezcilik; inatçılık, karşı gelme gibi davranışlar ille kişilik gelişimi başlamaktadır. Kritik dönem olarak adlandırılan 2,5 yaş civarında “ serkeşlik dönemi” zorlu ama geçici bir dönemdir. Bu dönemde çocuğun istek ve davranışlarına verdiğimiz tepki ve cevaplar kişilik özelliklerinin gelişimi açısından oldukça önemlidir. 2 ile 2,5 yaş Arassına başlayan sağlıklı tuvalet eğitimi de bu dönem ile ilişkilidir. Tuvalet eğitiminde ebeveyn, öğretmen ve psikolog iş birliği içinde olmalıdır. Fiziksel gelişimin yeterliliği tuvalet eğitimini kolaylaştıran bir diğer etmendir.

           4 yaşta çocuk tarafından sıkça yönlendirilen “nasıl, niçin” soruları güvenilir ve mantıklı cevaplar aramaktadır. 3-4 yaş döneminde grup halinde oyun oynama, ortak karar verme ve ortak davranışlar gelişmektedir. Çocuklar somut düşünce geliminde oldukları için ebeveyn ve öğretmenin cevapları ve davranışları arasında tutarlılık bulunmalıdır.

          5-7 yaşları arasında çocuk fiziksel gelişim yeterliliğine ulaşmıştır; koşma zıplama gibi becerilerde yüksek performans görülür. Yüzme, jimnastik, dans kurslarına uyum fiziksel açıdan bu dönemde daha kolay ve elverişli olacaktır. Çocuk 5 yaşında daha kararlı, ciddi ve soğukkanlıdır. Kendi düşüncelerini mantık çerçevesinde dile getirebilir, insanlar ile sosyal ilişkilerinde artış gözlenir. İnce motor beceriler açısından kale tutma, çizgi çekme ve bununla ilişkili olarak okuma becerisi geliştirilebilir. 6 yaş civarında son çocukluğa geçiş itibari ile davranışlarda değişimler gözlenebilir. Çocukluk davranışları yerini oku dönemi çocuğunun özelliklerine bırakır. Bu yüzden davranışlarda uyumsuzluk, kurallara karşılık görülebilir. Fakat ilkokul döneminde bu davranışlar sosyal bilincin artması ile sönmektedir. Bu dönemde çocuk davranışlarını yakın çevresine ve kurallara göre düzenler; aile bağları zayıflar iken arkadaşlık ilişkilerinde artış gözlenir.

          Unutulmamalıdır ki; gelişim sürecinde yaşanan “kritik dönem”ler her çocukta büyüme hızına ve özelliklerine göre değişiklikler göstermektedir. Gelişim evrensel ama bireysel farklılıklar içeren bir süreçtir. Bu dönemlerde çocuğa yaklaşımımız mutlu ve sağlıklı bireyler yetiştirecektir.