Çocuklara Cinsel Eğitim Nasıl Verilmelidir?

Çocuklar anlam veremedikleri birçok şeyi ebeveynlerine danışarak cevap bulmaya çalışır. Ebeveynler tarafından verilen her cevap çocukların dünya ile ilgili belirsizliği daha da azaltır.  Öyle zamanlar gelir ki; ebeveynler sorulan soruya nasıl, ne kadar detaylı cevap vermesi gerektiği konusunda kararsız kalabilir. Tabularımızdan ve öğrenilmiş davranışlardan dolayı belki de ebeveynlerini en kaygılandıran sorular cinsellikle ilgili olmaktadır. Cinsellik her ne kadar yetişkin hayatının bir parçası olarak kabul edilse de her çocuk mutlaka cinselliğe dair sorularını ebeveynlerine yöneltir. Gerek ebeveyninden gerek çevresinden tatmin edecek cevapları bulana kadar çocuk bir arayış içinde olacaktır. Her ne kadar ebeveynler çocuklarının cinselliğe olan sorularını anlayışlı karşılayabilseler de nasıl cevaplamaları gerektiğinden emin olamamaktadır. Nasıl çocuklarımızın ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamaya çalışıyorsak, cinselliğin de çocuklarımızın gelişimin bir parçası olduğunu hatırlayarak cinsellikle ilgili sorulara hazır olmamız gerekmektedir.

            Okul öncesi dönemdeki çocuklar cinsellikle ilişkili olarak en çok kız-erkek farklılığı, hamilelik, doğum ve anne-baba ilişkisi konularını merak etmektedir. Bu konularda gelen sorulara geçiştirici ya da “Ayıp, konuşulmaz.” gibi engelleyici cevaplar vermek çocuklarınızın cinsel gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Cinsel eğitimde dikkat edilmesi gereken hususlar; çocuğunuzun sorduğu her soruyu basit ve öz bir şekilde cevaplandırmak olacaktır. Çocuğunuzun merak etmediği ayrıntıları açıklamak onların kafasını karıştıracaktır. “Cinsel eğitime ne zaman başlanmalı?” sorusunun cevabı da çocuklarınızda gizlidir. Ne zaman çocuklarınız size cinsellikle ilgili merak ettiklerini sormaya başlarsa, cinsel eğitimin verilmesi için en ideal zaman olacaktır. Cinsel eğitimin çocuğun hem cins ebeveyni tarafından verilmesi önerilmektedir. Ancak hem cins ebeveyn ile çocuk arasında yakın bir ilişkisi olmadığı durumlarda diğer ebeveyn tereddüt etmeden cinselliğe dair açıklamalar yapabilir.

            Çocuklar cinsellik kavramını ilk olarak kendi bedenlerini keşfetmeleri ile başlar. Kız çocuklarında penis olmayıp erkek çocuklarında olduğunu fark ettikleri anda çocuklar cinsiyetlerini keşfetmedeki ilk adımı atmış olurlar. Ortalama olarak 3 yaşa tekabül eden bu süreçte, çocuklar sıklıkla ebeveynlerine kız-erkek beden farklılığı hakkında sorular sorar. Çevreden gelen geri dönümlerle kız-erkek ayrımını fark eden çocuk, 6-7 yaşına kadar cinsiyetin kalıcı bir kavram olmadığını ve değişebileceğine inanır. Mesela, 4 yaşındaki Yeşim saçlarını kısacık keserse erkeğe dönüşeceğini düşünür. Kendi cinsiyetinin farkına varan Yeşim’in toplumsal cinsiyet kavramını öğrenebilmesi için ev içersinde gözlemleyebileceği ve özdeşebileceği bir anne rolünün olması çok önemlidir. Eğer Kaya cinsiyet farkı hakkında gerekli açıklamayı alamazsa, yaramazlık yaptığı takdirde tıpkı Yeşim gibi penisinin kesileceğini düşünebilir. Kız ile erkek arasındaki anatomik farklılık; “bütün erkekler çocuklarında penisin dışarıya doğru, bütün kız çocuklarında ise içeriye doğru gömülü şekilde olduğu” yönünde açıklanabilir. Ardından aynı durumun yetişkinlerde de geçerli olduğu belirtilmelidir. Penisiyle sıklıkla oynamayı tercih eden Kaya’ya bağırmak ya da yaptığın ayıp olduğunu söylemek bize sadece kısa süreli çözümler sunacaktır. Siz ortamdan uzaklaşınca Kaya penisiyle oynamaya devam edebilir. Aynı zamanda yanlış bir şey yaptığını düşünerek kendisine karşı suçluluk ve ebeveyni onu engellediği için de ebeveyne karşı öfke duymaya başlayacaktır. Öncelikle bilinçli bir ebeveyn olarak çocuğumuzun genital bölgesiyle oynamasının anormal bir durum olmadığını, her çocuğun kendi bedeniyle ilgili deneyimi olduğunu hatırlamalıyız. Çocuğumuzun genital bölgesiyle oynadığını fark ettiğimiz anda ikaz etmeden parmak oyunu gibi elini farklı bir fonksiyonda kullanması için yanımıza davet etmeliyiz. Yine de toplum içinde bu durum tekrarlamamasını istiyorsak “Penisinle oynaman başka insanları rahatsız edebilir. Bu yüzden başkalarının yanında penisinle oynamamalısın.” gibi öz bir açıklama yapmak yeterli olacaktır. Sıklıkla genital bölgesiyle ilgilenen çocuklar duygusal yakınlığa ihtiyaç duymaktadır. Çocuğumuzdan bu mesajı almamızla beraber çocuğumuza gerek tensel gerek sözel olarak ona olan sevgimizi iletmeliyiz.

            Çocuğumuzun yeni bir kardeşe sahip olacağı durumlarda anne ve babalar sürekli kardeşinin nasıl olduğuna dair sorularla karşılaşabilmektedir. Yapılabilecek en sağlıklı açıklama: “Anne ve baba çocuk sahibi olmak istediğinde hem anneden hem de babadan birer tohum alınır. Bu tohumlar bezelyeden bile küçüktür ve anne karnında büyümeye başlar. Bu yüzden annenin karnı yavaş yavaş büyür, çünkü annenin karnı bebeği güvende tutar. Anne karnında yeterince büyüyen bebek artık dışarıya çıkmaya hazırdır. Böylelikle bebek doktor yardımıyla annenin karnından bebek çıkartılır.” Bu açıklama okul öncesi dönemdeki bir çocuğun merakını giderecektir.

            Cinselliğin ayıp ve konuşulmaması gereken bir konu olduğunu öğrenen çocuk, ergenlik sürecinde de arkadaşlarıyla cinsellik konuları konuşmaktan çekinecektir. Böylelikle ergen dergi, video gibi içeriklere ulaşarak belki de yararlı olmayan bilgilere ulaşacaktır. Öncesinde çocuklarımıza bu konularda bizimle konuşabileceği mesajını vermek çocuklarımızın çevresinden öğrendiği bilgileri de kontrol etme ve teyit etme şansı yakalamanızı sağlayacaktır. Her şeyden daha da önemlisi; ebeveynleri tarafından önceden bilgilendirilen çocuklar hem ebeveynlerine hem de kendisine olan güveni güçlendirebilecektir.

Her uyku öncesi çocuğunuza ne yaparsa yapsın onu hep çok seveceğinizi söylemeyi unutmayalım.

İlginize minnettarım.

Psk. Sümeyra Altan