FARKLILIKLAR EĞİTİMİ

ÖZEL ÇERKEZKÖY NEŞ’E ERBERK ANAOKULU

2020-2021 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI

MAYIS AYI PSİKOLOG YAZISI

Farklılıklar Eğitimi

Pek çok eğitimin olduğu gibi farklılıklarla ilgili eğitimin de temellerinin atılması gereken zaman okul öncesi dönemdir. Çünkü bu dönemde temel bakış açıları, davranışlar ve düşünceler önyargısız olarak şekillenmeye başlar.

Oldukça hassas olan bu konuyu anlatırken insanları birbirinden ayıran yetenek ve özellikleri olduğundan, bu yeteneklerin onları diğer insanlardan ayırdığından ve benzersiz yaptığını vurgulayarak başlayabiliriz. Bu özellikleri iyi ya da kötü olarak nitelemek yerine ‘farklılık’ olarak ortaya koymak daha sağlıklı olacaktır.

6 yaşından önce farklı insanlarla tanıştırmak süreci doğru yönetmekte ebeveynleri zorlayabilir. Çocuğumuzun artan merak duygusu ve doğal tavırları cevaplaması zor olan soruları beraberinde getirecektir. O yüzden 6 yaş öncesinde farklı insanlarla tanıştırmak yerine herhangi bir yerde karşılaşıldığında bilgi verilmelidir.

Özellikle karşılaşma anında çocuğun sorularını duymazdan gelerek ayıpmış gibi susturmak farkındalık oluşturma açısından yanlış olacaktır. Eğer çocuğumuz gördüğü kişinin neden baston kullandığı ya da neden kullanması eğlenceli gözüken bir arabaya bindiğini sorgular ise ‘bazı insanlar bacaklarını hareket ettiremiyor ve o yüzden bir yerden bir yere giderken tekerlekli sandalye adı verilen bu sandalyeyi kullanıyorlar’ ya da ‘görme engelli kişiler de yürürken baston kullanır ve bu baston sayesinde önlerinde bir engel olup olmadığını fark ederler’ diyebiliriz. Farklı bireyleri, sürekli mutsuz ve acı çekiyor olarak yansıtmamalıyız.

Bu noktada bacakları yüzünden yürüyemiyor demek yerine tekerlekli sandalye kullanması onun hareket kabiliyetini arttırıyor ya da duyamıyor demek yerine işitme cihazı sayesinde çevresindeki sesleri rahat algılıyor,  bastonu onun bağımsız hareket etmesine olanak sağlıyor gibi olumlu bir dil kullanmak da önemlidir.

Farklı bireylerle karşılaşmasak dahi yaş ve gelişimlerine uygun kitaplar üzerinden açıklamalar yapabiliriz. Farklı Ama Aynı, Lekeli ve Diğerleri, Farklı Kaz Albi gibi kitaplar konu ile ilgili doğru yönlendirmeler içermektedir. İçeriklerinde acıma ve muhtaçlık kavramlarından çok farklılık, eşitlik ve birlikte yaşama kavramlarına vurgu yapılmaktadır.                                                                           

Ayrıca ev, okul, otobüs gibi farklı bina ya da nesnelerin engelli kişilerin de kullanımına uygun tasarlanıp tasarlanmadığı üzerine düşünmesini sağlayabilirsiniz. Örneğin, bu otobüste görme engelli bir kişi bineceği durağı nasıl öğrenebilir? İşitme engelli bir kişi bu filmi nasıl izleyebilir? Bedensel engelli bir kişi okulunda kimsenin yardımına gerek kalmadan tuvalete gidebilir mi? Bu merdivenlerden çıkmak zorunda kalmadan okula nasıl girebilir? Sence bu yokuş kimler için hazırlanmış olabilir? gibi.

Son olarak kişinin en birincil ve tek özelliği engeliymiş gibi davranılmamalıdır. O kişinin neleri sevdiğinden ya da sevmediğinden de bahsedilebilir. Farklılıklarımızdan çok benzerliklerimiz üzerinde durmak çok da farklı olmadığımızı fark etmemizi sağlayacaktır.

Psikolog Semiha YILMAZ