Kayseri
Çaybağları

OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE SATRANCIN YARARLARI

-Zihni ve Hayal Kurma Gücünü Geliştirir;

Çocuk oyun boyunca etkin bir düşünme pratiği içindedir. Hamle düşünür, oyun -kurgular, nasıl yanıt alacağını hesaplar ve bu canlı süreci oyun sırasında hep yaşar
 -Dikkati Geliştirir;
Oyunda yüz yüze kaldığı ve kalacağı pozisyonlar olması nedeniyle, istemediği sonuçlarla karşılaşmamak için dikkatini oyuna ve hamlelere yoğunlaştırmak durumundadır

-Öngörüyü Geliştirir;
Geleceğe dönük, eylemleri ile oluşacak sonuçları hesap etmek durumundadır ” Eğer bu taşı oynarsam, yeni durumun bana yararı ve zararı ne olacak ?” sorusunu kendisine sorar.

Kapsamlı Düşünmeyi Öğretir, Buluş Yeteneğini Geliştirir;
-Satrançta her yeni hamle, aynı zamanda binlerce yeni seçenek ve olasılık demektir. Çocuk tüm satranç tahtasını ya da eylem alanını gözden geçirmek, alacağı her kararın varacağı farklı sonuçlarını hesap etmek ve pek çok hamle seçeneği içinden kendine en uygun olanı bulup seçmek durumundadır.

-Sabırlı Olmayı, Ölçülülüğü ve Soğukkanlılığı Öğretir;
Çocuk hareketlerini ya da hamlelerini üstünkörü yapmanın ne gibi sonuçlar doğurduğunu kavrar. Bu nedenle acele karar vermeyip, durumu düşünüp analiz ettikten, birçok kere gözden geçirdikten ve iyice emin olduktan sonra harekete geçecektir.

-Özgüven Kazandırır;
Düşünen, değerlendiren, cesaretle karar alan, uygulayan ve sonuç alan çocuk kendine güven kazanır. İşlerin kötü gittiği durumlarda hayal kırıklığına uğramamayı öğrenir. Yararlı bir değişiklik olabileceğini bekleme ve yeni çareler arama alışkanlığı edinir.

-Yeni Sözcük ve Kavramlarla Tanıştırır;
Taşları tanıyıp onların nasıl hareket ettiğini öğrenir. Uygulama yaparken “düz, çapraz, arka, ileri, geri, yan, L biçimi, kare, mat, hamle, hareket…” gibi pek çok yeni sözcük ve kavram öğrenir.

-Kurallara ve Rakibe Saygılı Olmayı Öğretir;
Bir oyun olarak satranç, çocuğun ancak kurallara/ilkelere uyması koşuluyla sürebilecektir. Rakibin de bu kurallara uymasını bekler.

-Zevk Verir ve Eğlendirir;
Belki de en önemlisi, çocuğun oyun sürecini zevkle yaşaması ve eğlendiğini duyumsamasıdır.

                

    AİLELER NELER YAPABİLİR?

Oyun içinde hikayeler yaratmaya çalışın. Örneğin, “senin ülkenin kralı benim ülkemin kralı ile buluşmaya çalışıyor, hadi onları kurallara göre oynayarak birleştirelim” diyerek çocuğun oyuna olan ilgisini arttırabilirsiniz.

-Çocuğunuza oyun oynarken düşünmesi için daha fazla zaman tanıyarak onu oyun oynama devam etmesi ve oyundaki hamleleri düşünmesi için teşvik edebilirsiniz.

-Anne babaların bir kısmı çocuğu ile oynarken çocuğunu teşvik etmek için kendi taşlarının bir kısmını oyundan çıkarabiliyor, bu da hem oyunu daha karmaşık hale getiriyor hem de çocukları motive etmekten çok üzebiliyor.

-Oyun esnasında oyun tahtasını bir ya da bir kaç kez çevirin, çocuğa farklı açılardan kendi taşlarını görme fırsatı yaratın. Ayrıca oyunda ara sıra taraf da değiştirebilir, böylece çocuğunuzun farklı durumlara adapte olabilme becerisini arttırmayı deneyebilirsiniz.

-Çocuğunuzla beraber bilgisayarda satranç oynuyorsanız eğer, çocuğunuzun oyunda hamleyi geri alma fonksiyonunu kullanmasına izin verin ama siz kullanmayın.

Türkiye Satranç Federasyonu da;
“Çocuklarımızın olabildiğince küçük yaştan başlayarak “kişilik gelişiminde satrancın pozitif etkilerinden yararlanma” amaçlanmalı, çocuklarımızın olumlu davranışlar sergilemelerini sağlamaya çalışmalı ve bu amaç bir ‘’görev’’ olarak benimsenmelidir.

 

OKUL ÖNCESİ SATRANÇ EĞİTİMİ GENEL ESASLARI VE HEDEFLER

İnsanın var olması için fizyolojik, ruhsal sosyal ihtiyaçlarının giderilmesi gerekir. Yemek yeme, su içmek ihtiyaçlarımız olduğu kadar en az onun kadar önemli olan ruhsal ve sosyal ihtiyaçlarımız da vardır.

Sevmek sevilmek, beğenilmek, onaylanmak, ait olmak bunlardan bazılarıdır. Çocuklar doğdukları andan itibaren aile içinde güvende ve sevilmektedir. Okula başladığında ise kendini tanıması ve yeteneklerini keşfetmesi gerekmektedir. Arkadaşları ve çevresindeki yeni kişilerle uyumlu olabilmeyi öğrenirken kendini kabul ettirmeyi ister. Bütün bu olgulara kavuşabilmesi için öğretmen okul ve aile birlikte çocuğa destek olacaktır. İyi bir müzisyen, sporcu, ressam, yönetici olmak bireyin toplum içinde ve kendisiyle barışık yaşamasını kolaylaştıracaktır. Yaşamın her noktasında “eğitim” yaşamla bütünleşmektedir.

Satranç kültürünü alan her birey hem katılan hem gözlemleyendir; başarısından ve başarısızlığından kendisi sorumludur. Başkalarını suçlayamayacağının farkına varmakta “öz eleştiri” yapmayı öğrenmekte ve olgunlaşmaktadır. Hayatın yaratıcı değerini keşfederek başarının temelini oluşturmaktadır. Başarının emek vererek çabayla oluştuğu bilincine varmaktadır.

Mutlu olmak için bilmek ve çalışmaktan başka güvencesi olmadığı kavramaktadır.

Satranç bir beyin sporu olduğu kadar bir sanat ve bir bilimdir.
Okul öncesinde satranç eğitiminin temel hedefi satranç kültürünü tanıtmak ve sevdirmektir. Çok fazla tekrar, soru cevap, hikaye ve canlandırma yöntemi ile satranç taşlarının adı yerleri ve hareket edebilme kuralları verilir. Ana kurallar yıl sonuna doğru tamamen öğrenilir. Böylece öğrencinin birinci sınıfta satranç derslerini ciddi olarak öğrenme aşamasına geçmesini sağlar. Öğrenci artık satranç oynamaya hatta turnuvalara katılmaya hazırdır. Satranç sporunda lisans çıkarma yaşı 5 tir. Bu çocuğa sporcu kimliğini kazanmasını sağlar. Yarışmalara katılabilir. Kazanmanın kaybetmek kadar doğal olduğunu öğrenen çocuk yarışmalarda yeni şeyler öğrenmenin keyfini yaşar. Hamle yaparken yalnızdır. Kararlarını tek başına verir. Eleştirilere açıktır. Öğretmeninin veya ailenin onu eleştirmesini kabullenir. Satranç kurallarını öğrenirken her kuralın gerçek yaşamla bağdaştırılması kültürü tam olarak kavramasını sağlar.
Her çocuk öğrenebilir. Kişilik oluşumunda alışkanlık ve becerilerin kazanılmasında davranışların geliştirilmesinde derslerinde başarılı olmasında satranç araç olarak kullanılmalı yetenekli ve istekli öğrenciler desteklenerek sporu yapmasında destek olunmalıdır.
Okula yeni başlayan okul öncesi çocukların ilerde ortaya çıkacak olan tüm özelliklerinin aslında onlarda var olduğu düşünülecek olursa burada önemli olan çocuğu keşfetmektir. Doğallığının ve özgürlüğünün farkına varmasını sağlayan satranç ömür boyu öğrenmesinin önemini kavratırken ömür boyu sürecek olan öğrenme motivasyonunu veren önemli bir kültürdür.
Kazanımları sıralayacak olursak;
Sessizce dinlemeyi, söz almayı ve kendini ifade etmeyi, hata yapmaktan korkmadan saygı çerçevesinde fikirlerini söylemeyi, satranç sınıfındaki malzemeleri kurallarına göre kullanmayı, zamanını değerlendirmeyi, gerektiğinde karar vermekten korkmamayı, konsantre olmayı, arkadaşlarına saygı duymayı, hedeflerine ulaşmak için çok çalışmanın önemini, araştırmayı, kurallara uymanın önemini, öğrenir
ÖĞRENME
Öğrenme, bireyin çevresi ile etkileşimi sonucu kalıcı olan davranış kazanmasıdır. Öğrenme   planlı ve düzenli etkileşim sonucu olur. Eğitimde hedef, toplumun gelişimine katkı sağlayacak bireyi geliştirmektir. Kazandırılması gereken davranışlar.