Zonguldak
Bir insanın çocuklarına verebileceği en güzel hediye, sevgi dolu çocukluk yılları içinde yeteneklerini geliştirebilecekleri ve kendilerini ifade edebilecekleri ortamları hazırlamaktır.
Elmasın ve kömürün hammaddesi atomdur.Atom gevşek olursa kömür, sıkılaştırılırsa elmas olur.Çocuklarınızın ne olacağına karar verin, kömür de olabilir, elmas da.Okul öncesi dönemin harika özelliği budur.Her şekli verebilirsiniz.Tüm uzmanların birleştiği konu genetik faktörler çok önemlidir, ama okul öncesi vereceğiniz her şey genetik mirasın üzerine kurulan kulübeler de olabilir saraylar da.Gowan üstünlük ve yaratıcılık arasındaki ilişkiyi kişisel ve kültürel yaratıcılık ayrımı ile ifade eder.Gowan’a göre, herkese kişisel yaratıcılık öğretilebilir ancak kültürel yaratıcılık için üstünlük gereklidir.Bu üstünlük elimizdeki mirasın işlenmesi ile kömür de olabilir, elmas da.Torrance’ın yaratıcı düşünme tanımı sorunlara, yetersizliklere, bilgideki boşluklara, eksik elemanlara, uyumsuzluklara, düzensizliklere duyarlı olma; güçlükleri belirleme, çözümler arama, yetersizliklere ilişkin tahminlerde bulunma veya hipotezler oluşturma; bu hipotezleri sınama, yeniden sınama ve en sonunda sonuçları iletme sürecidir.Bu sürecin her aşamasında insan ihtiyaçları söz konusudur.Eğer eksiklik ve uyumsuzluk hissedersek, gerginlik ortaya çıkar.Rahatsız oluruz ve bu gerginlikten kurtulmak isteriz.Tam bu noktada benliğimize ait ne varsa ortaya çıkar:Güçlü, mücadeleci yanımız ya da kırılgan, korkak yanımız.Sonuna kadar direnip her düşmede tekrar ayağa kalkıp yeniden mücadeleye devam da edebiliriz.Toz bulutu içinde kaybolup izimizi bile belli etmeden yok da olabiliriz.Bir korkak gibi!Nasıl ayakta kalıp düşünce savaşçısı olabiliriz?
Akılcı, esnek, özgün ve düşünce zenginliğine açık olarak.
MacKınnon’a göre bu özelliklerde başarılı olanlar, benlik saygısı yüksek olanlardır.Tüm bu durumların başlangıç noktası 3 ile 4,5 yaş arasıdır.Bu dönem çocuklarının belirli kazanımları olması önemli bir konudur.Bu kazanımlar:
1) Gerçek ilgi, sevgi ve saygı.Koşulsuz sevgi olumlu benlik kazanımları için birinci adımdır. Her ne olursa olsun çocuk biriciktir ve sevilmeye layıktır.Yaratıcı düşünme becerisine sahip insanların enerji kaynağı her koşulda sevgiye doymuş olmalarıdır. Dayanma gücünün artması yetişkinler tarafından gösterilen saygı ve kabul desteği ile mümkündür.Aile içinde var olan kuralların ve alınan kararların arkasındaki mantığı açıklamak, düşünme becerisinin önündeki barajı yıkmak ile eşdeğerdir.Söz sahibi olmasına ortam hazırlamak ise körü körüne hiçbir görüşe bağlanmamayı öğretmek demektir.Değerleri ve öğrendiklerini içselleştirirken eleştirinin dozunu artırırsanız suçluluk duygusu ve hata yapma korkusunu da tetiklemiş olursunuz.Çocuklarımıza hata yapılabileceğini, hatalarımızı kabullenebilmeyi, hatasız insan olmadığını, hataları en aza indirgemek için çalışmak ve düzeltmek için çaba harcamak gerektiğini öğretmeliyiz.
2) Çocuklarımızla verimli zaman geçirmek.Her çocukta var olan ama nasıl yok edildiği fark edilmeyen özellikleri kaçırmayalım.Yeni oyunlar bulmaktaki üstünlükleri, her şeyi merak edip soru sormaları, hayal güçlerinin sınırsızlığı, fırsatları iyi değerlendirmeleri, araştırma ve deney yapma becerileri, ayrıntıları görme ve saatlerce oyuna dikkatlerini verebilmeleri.Çocukken var olan bu özelliklere sonra ne oluyor?
3) Özgürlük.Kendine ve başkasına zarar vermediği sürece çocuklarımız her konuda özgürdür.Özellikle çocuklarımızın olumlu duygularını ifade ettikleri kadar, olumsuz duygularını da ifade etme özgürlükleri vardır.Onları dinleyecek ve anlayacak iletişim ortamlarının yaratılması gerekir.
4) Çocuğumuzun büyüdüğü çevre. Yaratıcı düşünme aslında her insanın her yaş döneminde ayakta kalabilmesini sağlayan bir özellik. Ve her insan çocuklarının her anını gözlemleme ya da her ihtiyacını karşılama imkanına sahip değil.Nasıl düşünebileceğini ya da nasıl hareket edebileceğini öğrenen çocuk, zorluklarla mücadele etme becerisini de öğrenecektir.Öek olarak çocukluk dönemi akrabalık ya da arkadaşlık bağları güçlü çocuklar, yetişkin yaşlarda yeni durumlara daha çabuk uyum sağlayıp duygusal durumlarını daha kolay şekillendirebilmişlerdir.Çocukluk döneminin yaşam zenginliği hem iş hayatına hem de duygu dünyasına katkı sağlamıştır.Nasıl düşüneceğini öğretmeye çalıştığımız çocuklarımıza, hangi enstrümanlarla düşünebileceğini de göstermemiz gerekiyor.
5) Sorumluluklar ve sınırlar. Düşünmenin ve öğrenme sürecinin en önemli halkası. Çocuğa kazandırılması gereken çerçeve. Her oyunun ama her oyunun bir kuralı vardır. Evrende tesadüf sanılan olaylar bile belirli mantık kuralları içerir.Her sistemin kendine göre mantığı vardır diyebiliriz.Sorumluluklar ve sınırlar bu sistemi oluşturur. Aile sistemi, arkadaşlıklar, okul, araştırma grupları…iyi bir yaşam da bir sistemdir.Bu konu derinlemesine açıklamalar içerdiği için bir sonraki yazımızın başlığı olacaktır.
Küçükken, annem bana hayatın sırrı mutluluktur, derdi. Okulda ‘Büyüyünce ne olmak istiyorsun?’ diye soran hocaya ‘Mutlu olmak istiyorum’ dedim. ‘Sen soruyu anlamadın’ dediler. ‘Asıl siz hayatı anlamamışsınız’ diye cevap verdim. ( John Lennon )