OKULA ALIŞMA DÖNEMİ

 

Anaokuluna Alışma Süreci

Okul İçin İlk Adımlar

Okul öncesi eğitim için hazır olma yaşı her çocuk için farklılık gösterebilir. Genel olarak 2 ile 4 yaş arası başlamak için uygun zaman aralığıdır. Çocuklar okul öncesi eğitim ile sosyal, duygusal, fiziksel ve zihinsel birçok beceri kazanırlar. Böylece sosyalleşme sürecinde ilk adımlarını atarlar. Ayrıca okulun çocuğun hayatına girmesi ile birlikte yeme alışkanlığı, uyku düzeni, davranışsal tepkiler, ayrılma kaygısı ve aşırı hareketlilik gibi sorunsallar için olumlu gelişim desteklenmiş olur. Bu gibi sorunlar çocuğun hayatının bir düzene oturması ile kendiliğinden veya okuldan alacağınız yönlendirme ve iş birliği ile çözüme ulaşır.

Bu sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için, ailelerin çocuklarını okula başlatma kararı verdiklerinde kendilerinin buna gerçekten hazır olmaları ve kararlarında tutarlı olmaları gerekmektedir.

Çocukların yeni ortamlara uyum yetenekleri oldukça yüksektir. Ancak bu uyum yeteneğinin anne baba tarafından engellenmemesi gerekmektedir. Her yeni ortama girmenin yetişkinlerde olduğu kadar, çocuklarda da belirli bir düzeyde kaygı yaratması doğaldır. Ancak aile, çocuk okula başlayacağı için suçluluk duyuyorsa veya onu nasıl okulda bırakıp çıkacağı konusunda endişe duyuyorsa, çocuk da bunu hissedecektir. Çocuklar anne babalarının verdiği sözel olmayan mesajları kolaylıkla algılayabilirler. Davranışlardan, mimiklerden ve ses tonundan annedeki farklılığı anlarlar. Bu da onların daha çok tedirgin olmasına neden olur.

Her çocuk seçme şansı verilirse, doğal olarak annesiyle kalmak ister. Ancak çocuk kendisi için doğru olanı değerlendirme aşamasında değildir. Okula gitmek gibi önemli bir kararın çocuğun anlık isteklerine bırakılmaması gerekmektedir. Çocuğun istemediği takdirde okuldan alınacağını hissetmesi, gitmek istemediği günlerde alternatif seçeneklerin sunulması, okula düzenli devam etmesini ve uyumunu zorlaştıracaktır.

Anne babanın, çocuğun içinde bulunduğu yaş itibari ile ayrılık kavramına zihinsel olarak hazır olmadığının farkında olması gerekir. “Sadece 1 saat oyna, ben hemen gelirim” veya “öğleden sonra gelirim” gibi soyut ifadeleri bir yetişkin gibi algılayamaz. “Annem beni bırakıp gitti, hani gelmiyor, bir daha gelmeyecek” olarak algılar ve yoğun endişe yaşar. Bu nedenle anaokuluna uyum surecinde ilk günlerde annenin de okulda kalması yararlı olacaktır. Zaman kavramı henüz gelişmemiş olan çocuk için etkinlikler üzerinden konuşmak “öğle yemeğinden sonra gelip seni alacağım” ve verilen sözün tutulması güven duygusunun korunması adına çok önemlidir.

Okul yönlendirmesi ile çocuk anneyle aynı sınıfta durma ihtiyacı duyuyorsa, o oyun oynarken anne bir köşede kitap, dergi vs. okuyabilir, göz temasından veya her hangi bir iletişim şeklinden kaçınabilir, zamanla uzaklaşma ve güven çalışmalarına bu şekilde devam edilmesi yararlı olacaktır. Annesinin okulda olduğunu hisseden çocuk, kendini daha rahat hissederek oyunlara katılacak ve birlikte olduğu öğretmenine ve arkadaşlarına güven duyacaktır.

Öğretmenine güven duyan bir çocuk, zamanla annenin yokluğundan kaygı duymayacak, okula ve arkadaşlarına uyum sağlayarak sağlıklı bir sosyalleşme süreci geçirmiş olacaktır.

  

Anaokuluna Uyumda Ailelere Öneriler

 

• Anaokulu öncesinde uyum sürecini kolaylaştırmak için oyun grupları oldukça yararlı olmaktadır. Kısa surelerle başlayan aralıklar zamanla daha uzun sürelere yayılmakta ve çocuğun endişesini azaltmaktadır.
• Okula başlatma kararı ile birlikte okul araştırmasını çocuğunuzla birlikte yapmayın. Sizin aldığınız bilgilerle karar verdiğiniz okulu okul açılmadan önce birlikte ziyaret edin ve dolaşın.
• Anaokuluna başlamayla ilgili bir videoyu izledikten sonra sağlıklı ve uygunsa çocuğunuzla birlikte izleyebilirsiniz.
• Okula gitme rutinini çizerek anlatabilirsiniz. Çocuklar oyunla ve görsellerle somut olarak öğrenirler.
• Ailelerin, çocuklarına her sabah anaokuluna gitmeden önce, okulda neler yapacaklarını anlatmaları korkuyu ve belirsizliği azaltacaktır. “Oyun oynayacaksın, şarkı söyleyeceksin, dışarı çıkacaksın ve yemek yiyip, uyuduktan sonra, biz gelip seni alacağız.”
• Okula gitmeden bir gün önce kıyafetlerini birlikte seçebilir, çantasını birlikte hazırlayabilirsiniz.
• Okulda öğretmeninin onu heyecanla beklediğini vurgulayabilirsiniz.
• Çocuğunuza açık uçlu olmayan sorular sorup onu bir karar vermeye zorlamayın. “Okulunu sevdin mi?” yerine “Okulunu nasıl buldun?” gibi bir sorunun cevabı daha dolu ve daha gerçekçidir. Böyle bir soru ile hem çocuğun gerçekten gözlemine hem de varsa nasıl bir kaygıya sahip olduğuna ulaşırsınız.
• Anaokuluna başlamadan önce, çocukla okul hakkında konuşmak, okulda yapacağı faaliyetleri anlatmak, birlikte okul alışverişi yapmak farkındalık kazanması acısından önemlidir.
• İlk günler okula getirmek istediği oyuncak, fotoğraf vb. varsa getirmesine izin vermek geçiş ve uyum konusunda ona destek olacaktır.
• Çocuğun okulda rahat bir uyum sureci geçirmesi ve burada mutlu olabilmesi için öncelikle anne babanın bu konuda rahat, kararlı ve tutarlı davranması gerekmektedir.
• Anaokuluna başlamayla ilgili kaygılandıracak söylemlerde bulunmak okula alışmasını zorlaştırabilir. Okula başlamasını gereğinden fazla gündem maddesi haline getirmemeye özen göstermelisiniz.
• Annenin sınıfa alınması durumunda bu sürenin fazla uzatılmaması, sınıf ortamında çocukla oyun oynamaması veya müdahale etmemesi gerekmektedir.
• Anne babanın kapıda vedalaşma suresini kısa tutması ve duygusal sahnelerden kaçınması daha doğru olacaktır.
• Önemli bir hastalık veya sorunu olmadığı sürece çocuğun okula devam etmesi, yani alışma sürecinde uzun ayrılık dönemlerinin olmaması, sürecin kesintisiz ilerlemesini sağlamaktadır.
• Okulun ilk günleri çocuk evde ebeveynlerine daha fazla bağlanacaktır. Bu sürecin yaşanmasının doğal olduğu kadar okula uyumla birlikte azalması ve kaybolması beklenir. Bu süreçte sabırlı olarak çocuğunuza destek olunuz.
• Çocuğunuz kalmamak için ağlayabilir, ancak bu çocuğunuzun tamir edilemez bir biçimde örselendiği anlamına gelmez. Bu yüzden güçlü olun, kararlılığınızı koruyun ve gözyaşlarına hazırlıklı olun.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        Psk. Cansu CHOUSEIN

Edirne Neşe Erberk Kreş ve Gündüz Bakımevi Psikoloğu