Anne-Baba Tutumlarının Çocuk Üzerindeki Etkileri
Kendi Çocukluğunuz…
-”Neden şirkette boş kalan yere başvurmuyorsun?”
-”Hayır, o iş için ben yeterli değilim.”
-”Bu adamın eski kocan gibi seni üzeceğini görmüyor musun?”
-”Galiba ben bunu göremeyecek kadar aptalım.”
-”Neden onun seni yönetmesine izin veriyorsun?”
-”Ben yaşamım boyunca böyleydim.”
- Çocukluk yaşamınız boyunca edindiğiniz deneyimler; anne-baba ve çocukların rolleriyle ilgili hafızanızda yer eden kalıntılar, şimdiki tutumlarınıza etki eder.
Çocuklarımızı Nasıl Hipnotize Ederiz?
- Belli cümle kalıplarını sürekli yineleyerek kullandığınızda, çocuğunuzun bilinçaltına nüfuz ederek onları programlarsınız.
Böyle bir niyetimiz olmasa bile…
- “Sana verdiğimiz emeklere yazık”
- Ne kadar sinir bozucu bir çocuksun”
- “Benim tatlı, küçük beceriksizim, gel buraya ben yapayım”
- “Aynı Ali amcan gibi kötüsün” (hapiste yatan)
- “Aynı Ayşe teyzen gibisin” (içkiden hoşlanan)
- “Deli misin, nesin?”
- Bu cümleler, nesilden nesile geçen bir lanet gibi sinirli ebeveynler tarafından istenmeyerek de olsa çocuklara aktarılır.
Bunlar kendi kendini gerçekleştirilen kehanet gibidir.Ne kadar çok tekrar edilirse, o kadar çabuk gerçekleşirler
- Çocuğunuza ne derseniz, öyle olma ihtimali artırırsınız. “Tembel”, “sorumsuz”, “asi”, “inatçı” gibi olumsuz sıfatlar bu özellikleri geliştirir.
- Çocuğunuzun dış görünüşüyle ilgili hep olumlu sözler söyleyin. “Şişko”, “cılız”, “göbeğine bak”, “kemiklerin sayılıyor” gibi sözle söylemeyin.Bu tür sözler onda, hayat boyu sürecek bir yetersizlik duygusu yerleşmesine neden olur.
1-Baskıcı-Otoriter Tutum:
- Çocukların davranışlarını, hiç esnemeyen, mutlak ölçülere göre biçimlendirme eğilimlidirler. Cezalandırıcı bir yol izlerler.
- Etkileri:Bu tutumda anne-baba çocuğa karşı öfkesini kolaylıkla ifade eder. Bu da çocukta, kendine güvensizlik, düşük benlik saygısı ve çekingenliğe sebep olur.
- “Odana git”
- “Gürültü yapmayı kes”
- Durmazsan tokatı yiyeceksin”
- “Bunu sadece benim söylediğim şekilde yapacaksın, o kadar”
- Ben anneyim/babayım, sen ise bir çocuksun” cümleleriyle çocuğun istek ve gereksinimlerini dikkate almaz.
- Yetişkin birinin bir çocuğa karşı bu tip ifadeler kullanmaya zorlayan düşünce: Yapacak bir şey kalmadığında, korkutmayı dene!
Anne-baba Öfkesini Kontrol Edemezse
- Dövülen çocuklar kavga,geçimsizlik ve düşmanlığı öğrenir ve kendileri de sorunlarını güce dayanarak çözme yoluna gider.
- Etkileri:Böyle bir ortamda büyüyen çocuklar sosyal ve iletişim becerileri ile girişimcilik yeteneklerinin zayıf olduğu görülür.
2-Gevşek Tutum
- İhmalkar"> Tutum:Çocuğun yaşamıyla ilgili değildir. Sosyal yönü zayıf, düşük benlik kontrolü olan ve bağımsızlığı kolayca elde edemeyen çocuklar yetişir.
- İlgisiz aileler saldırganlığı körükler, çocuklar çevresindeki eşyaya ve kişilere zarar verir.
- Aşırı Hoşgörülü:Çocuklar karşısında teslim olan, onların ısrarlı isteklerini yerine getiren, onları şımartan, fazlasıyla özgürlük tanıyan,kolay boyun eğen anne-babalardır.
- Görünürde çocuğuyla çok ilgilidirler fakat çocuk üzerinde çok başarısız bir kontrol sergilemekte ve az sayıda talepte bulunmaktadır.
- Etkileri: Çocuklar hiçbir zaman kendi davranışlarını kontrol etmeyi öğrenemezler. Her zaman kendi yollarının izlenmesini ve isteklerinin gerçekleştirilmesini beklerler. Sosyal gelişiminde gecikmeler görülür.
- Arkadaşları arasında kabul görmeyen, dışlanan bir birey olur. Nadiren başkalarına saygı duymayı öğrenir, okula uyum sağlayamaz, doyumsuz, kendine güveni olmayan, bencil ve diğer kimselere aşırı bağımlı bir birey olur.
3-Aşırı Korumacı Tutum
- Çocuğa gereğinden fazla kontrol ve özen gösterilmesidir.Çocuğun büyümesine izin verilmez. Arkadaş ilişkileri olumsuz etkilenir.
- Genellikle annelerin evliliğinde bulamadığı doyumu, çocuklarında aramaktadır.Bu gereksiz özverinin faturası, ileriki yıllarda annenin yüksek beklenti içine girmesiyle çocuğa kesilmektedir.
4-Tutarsız ve Kararsız Tutum
- Anne-babanın kararsız tutumu neyin uygun davranış olduğu konusunda çocuğu ikileme düşürür. Hangi yolu izleyeceğini bilemez.
- Bazı durumlar dışında, anne-baba çocuğun gözünde daima aynı tarafta olmalıdır. Böylece çocuk, istediği bir şey için anne-babayı karşı karşıya getirmek gibi bir yola başvurmayı öğrenmez.
5-Destekleyici-Güvenilir Tutum
- Anne-baba çocuğu destekler ama sınırları koyar ve hareketlerini kontrol eder. Ebeveyn ile çocuk arasında sözel iletişim kanalları açıktır ve İsteklerini açık,anlaşılır bir şekilde dile getirir.
- Bu tutumda iki tezat yaklaşım olan denetim ve sevgi bir aradadır.
- Yakınlık ve ilgi, sözle ve dokunarak sevgi belirtmek, ortak faaliyetlerde bulunmaktır.
- Etkileri: Kendi başına karar verebilen, aile çocuğu yüreklendirdiği için yüksek bir benlik saygısı olan bir birey olarak yetişir.
Çocuğun kendi olarak gelişmesine, kendine özgü anlayış ve görüşlerini ifade etmesine olanak sağlanır.
“Bunu böyle yapmaman gerektiğini biliyordun. Gel şimdi böyle bir sorunla karşılaştığında, neler yapabileceğini birlikte tartışalım”
Ailelere Öneriler
- İstediğiniz gibi bir çocuk yetiştirmeniz, söylediklerinizden çok, kurduğunuz ilişki biçimine bağlıdır.
- Çocuğunuz büyüdüğünde kusursuz ve temiz bir evde yaşayıp yaşamadığını değil, anne-baba olarak sizinle mutlu ve keyifli zaman geçirip geçirmediğini hatırlayacaktır.
- Çocuğunuzun huysuzluğunu ya da olumlu yönlerini nereden kaptığını merak ediyorsanız aynaya bakmanızda yarar var.
Hem olumlu hem olumsuz yanlarının sebebi sizsiniz..
- Hiçbir eleştiriyi çocuğun kişiliğini hedef alarak yapmayın. Davranışı eleştirin. Oyuncuya değil, topa vurun. “Tembel” yerine “ Ödevini neden yapmadın?” “Sorumsuz” yerine “Odan toplanmamış” deyin.
- Bir şey kırıldığı, bozulduğu ya da kaybolduğu zaman çevrenizdekileri suçlamayın. Olmuş olanı değiştiremezsiniz. Çocuğunuz, yolunda gitmeyen bir şeye nasıl tepki verileceğini size bakarak öğrenecektir.
Sonuç Olarak
- Amaçlar, uğurlarında adım adım çaba harcanırsa ve düzenli olarak o yönde gayret gösterilirse gerçekleşir.
Mutlu ve sağlıklı çocuklar yetiştirmek için, doğru iletişim tarzını bulup onu sürdürün.
- Çocuklarınıza nasıl yaklaşırsanız size öyle geri döneceklerini unutmayın!
Sevgilerimle
