Okul öncesi dönem, çocukların hayatında en önemli gelişim evrelerinden biridir. Bu yıllarda
kazanılan deneyimler, ileriki yaşlarda sosyal ilişkilerden akademik başarılara, hatta kişinin kendisiyle
kurduğu ilişkiye kadar pek çok alanda belirleyici olur. Bu dönemde ebeveynlerin en çok üzerinde durması
gereken konulardan biri de özgüvendir. Çünkü özgüven, çocuğun kendine inanmasını, denemekten
korkmamasını, başarısızlıkla karşılaştığında yeniden ayağa kalkabilmesini sağlar. Peki, okul öncesi yaşlardaki
bir çocuğun özgüvenini desteklemek için neler yapılabilir?
Öncelikle özgüvenin çocuklara hazır bir şekilde verilemeyeceğini bilmek gerekir. Özgüven, çocuğun
deneyimleriyle, yaşadığı başarılarla, yaptığı hatalardan aldığı derslerle ve en önemlisi ebeveynin
yaklaşımıyla yavaş yavaş gelişir. Küçük yaşlarda verilen basit sorumluluklar, denemeler için tanınan fırsatlar
ve gösterilen koşulsuz sevgi bu gelişimde temel rol oynar. Örneğin çocuğun kendi ayakkabısını giymek
istemesi, masaya tabak taşıması ya da oyuncaklarını toplaması kimi zaman ebeveynlere vakit kaybı gibi
görünebilir. Ancak aslında bu küçük anlar, çocuğun “ben yapabiliyorum” duygusunu kazanmasına hizmet
eder. Yardım etmek yerine çocuğun denemesine izin vermek, onun öz yeterliliğini ve dolayısıyla özgüvenini
destekler.
Çocukların hata yapmasına fırsat tanımak özgüven gelişiminin en önemli adımlarından biridir. Okul
öncesi dönemde yapılan yanlışlar aslında öğrenme sürecinin doğal parçalarıdır. Fakat kimi zaman
ebeveynler, çocuğun hata yapmasını engellemek ya da sürekli düzeltmek isteyebilir. Bu durum, farkında
olmadan çocuğun cesaretini kırar. Oysa “Yanlış yaptın” demek yerine, “Bir daha denemek ister misin?” gibi
destekleyici cümleler kullanmak çocuğu motive eder. Böylece hata yapmak bir tehdit olmaktan çıkar ve
öğrenmenin kapısını aralar. Bu süreçte ebeveynlerin uygulayabileceği basit ama etkili yöntemler şunlardır:
Sürece odaklanın: Çocuğun çabasını takdir edin, sonucu mükemmel olmasa da emeğini
görün.
Küçük sorumluluklar verin: Yaşına uygun görevler, “başarabilirim” duygusunu güçlendirir.
Koşulsuz sevgi gösterin: Çocuğunuzun yalnızca başarılı olduğunda değil, her durumda
sevildiğini hissetmesini sağlayın.
Rol model olun: Kendi hayatınızda hata yapmaktan korkmadığınızı gösterin, bu en güçlü
öğretidir.
Bu küçük adımlar, çocuğun kendini değerli hissetmesini ve “denemek güzeldir” düşüncesini
içselleştirmesini sağlar.
Sonuç olarak, okul öncesi dönemde özgüveni desteklemek, çocuğun hayat boyu kendine duyacağı
güvenin temellerini atmak demektir. Onun denemelerine fırsat tanımak, hata yapmasına izin vermek,
çabasını takdir etmek ve koşulsuz sevgiyle yanında olmak, küçük yaşta büyük farklar yaratır. Unutmayın,
özgüven bir günde inşa edilmez; sabır, anlayış ve sevgiyle adım adım gelişir. Çocuğunuza alan açtığınızda,
kendi güçlü yönlerini keşfetmesine yardımcı olur ve geleceğe daha güvenle adım atmasını sağlarsınız.
Psikolojik Danışman Ayşe Keskin Akyıldız
